یکی از مواردی که محل اختلاف زوجین به ویژه پس از طلاق میشود، وضعیت طلاهای زن و استرداد طلا زوجه به مرد است. در این مقاله قصد داریم به بررسی جوانب مختلف همین مسئله بپردازیم. در کنار این، به بررسی مواردی مانند استرداد طلا در دوران نامزدی و استرداد سایر هدایا را نیز بررسی خواهیم کرد.
با توجه به ماهیت موضوع، ابتدا باید به تعریف هبه، انواع هبه، رجوع از هبه و سایر مسایل حوزه هبه خواهیم پرداخت. پس از آن به استرداد طلا زوجه و تکلیف طلا زوجه در دوران نامزدی و پس از طلاق میپردازیم. در کنار این ها، دادخواست استرداد طلاهای زوجه را بررسی میکنیم.
از آنجاییکه مرد بر اساس آداب و رسوم، انواع طلا و زیورآلات را به مناسبتهای مختلف به همسر خود هدیه میدهد، در دوران طلاق گرفتن زوجین و پس از آن، مالکیت این طلاها از اهمیت زیادی برخوردار است. به عبارت دیگر، بخشیدن این طلا به همسر را میتوان نوعی هبه در نظر گرفت.
بر اساس ماده ۷۹۵ قانون مدنی، مالکیت مالی که به عنوان هبه به شخص داده شده است به همان شخص تعلق خواهد گرفت. بنابراین در صورتیکه از طرف شوهر، طلا و جواهراتی به زن هدیه داده شده باشد، مالکیت آنها بر اساس قانون به خود زن تعلق دارد. ما در این مقاله سعی داریم در مورد تعیین تکلیف طلاها بعد از طلاق و جدایی مطالبی را به شما ارائه دهیم. پس باید ابتدا هبه را تعریف کنیم و موارد رجوع از هبه را نیز شرح دهیم و سپس به تعیین تکلیف این طلاها در صورت به هم خوردن نامزدی و در انواع طلاق بپردازیم.
استرداد طلا و ارتباط با آن عقد هبه
هبه در لغت به معنای بخشش و هدیه است و در توصیفات عامه میتوان آن را معادل هدیهای در نظر گرفت که از سوی یک فرد به فرد دیگر داده میشود. البته در معنای حقوقی هبه ویژگیهایی دارد که در عرف با هدیه متفاوت است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. همچنین در زمینه عقد هبه نیز پیش از این مقاله جامعی داشتهایم که میتوانید آن را مطالعه کنید.
هبه از منظر قانون و حقوق
در معنای حقوقی، هبه به معنای عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را به صورت رایگان به شخص دیگری میبخشد. به عبارت دیگر هبه عقدی است رایگان، جایز، تملیکی و عینی که در آن یک یا چند نفر شخص حقیقی یا حقوقی، مالی را اعم از عین معین یا کلی، دین یا منفعت به صورت رایگان در اختیار دیگری که میتواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد، میگذارد.
رجوع از هبه
رجوع از هبه، یا با گفتار است یا با فعل. اگر واهب مال موهوبه را بفروشد یا اجاره دهد یا وقف کند، اگر بهقصد رجوع از هبه باشد، این مورد شامل رجوع از هبه میشود.
در رجوع، اطلاع متهب شرط نبوده و این رجوع صحیح است. برای رجوع از هبه، واهب باید به دادگاه حقوقی مراجعه کند و دادخواست خود را به دادگاه ارائه دهد و آن را ثبت کند. در دادگاه نیز یکی از این دو حالت زیر متصور است:
۱. اگر هبه به صورت رسمی به ثبت نرسیده باشد و به عبارت دیگر، هبه نامه عادی یا شفاهی باشد. در این حالت واهب باید ابتدا در دادگاه انعقاد عقد هبه را به اثبات برساند و سپس اعلام کند که قصد رجوع از هبه را دارد.
۲. اگر هبه ثبت شده و دارای سند رسمی باشد، واهب بدون این که نیاز باشد که هبه را به اثبات برساند، درخواست رجوع خود را در دادگاه مطرح میکند.
برای مشاوره حقوقی تلفنی، میتوانید با موسسه حقوقی استمرار قانون (محاق) تماس بگیرید. برای این منظور کافی با شماره تلفن ۲۶۲۹۱۹۱۰-۰۲۱ تماس بگیرید تا جلسات مشاوره حقوقی با وکیل برای شما هماهنگ شود.
شرایط استرداد طلا از زوجه
اکنون که با ماهیت عقد هبه آشنا شدیم باید به سراغ سوال اصلی این مقاله و شرایط استرداد طلا توسط مرد از زوجه بپردازیم. برای این موضوع بررسی چند نکته مهم است:
– زمانی زوج میتواند تقاضای استرداد طلا از زوجه را کند که مال هدیه داده شده از بین نرفته باشد.
– هنگامی استرداد طلا از زوجه برای زوج قابل اقامه است که مالکیت مال هبه شده انتقال داده نشده باشد.
– اگر در مال هبه شده تغییراتی صورت گیرد زوج نمیتواند تقاضای استرداد طلا از زوجه را داشته باشد.
– در صورتیکه هبه صورت گرفته از نوع هبه معوض (یعنی در ازای مال یا حقی دیگر) باشد و عوض هبه هم دریافت شده باشد، زوج دیگر نمیتواند از زوجه تقاضای استرداد طلا نماید.
استرداد طلا و جواهرات در دوران نامزدی
بر اساس قانون مدنی، در صورت به هم خوردن نامزدی و منجر نشدن به عقد، صرفا هر یک از نامزدها و میتوانند هدایایی را که به طرف دیگر یا والدین او داده اند پس بگیرند و اگر هدایا موجود نباشد، میتواند قیمت آنها را پرداخت کرد. البته اگر این که هدایا مصرفی باشد و بدون تقصیر طرف دیگر، تلف شده باشد مانند شیرینی و کیک و عطر و … امکان استرداد آنها وجود ندارد.
استرداد عکسها و فیلمها در زمان نامزدی
در مورد عکسها در دوران نامزدی، در صورت باقی ماندن عکسها، میتوان آنها را مطالبه کرد. در مورد خسارت، چنانچه عکسها عرفا ارزش مالی داشته باشد و با تقصیر دریافت کننده تلف شده باشد، قابل مطالبه است.
استرداد طلا بعد از طلاق؛ دادخواست استرداد طلا از زوجه در چه شرایطی پذیرفته میشود؟
استرداد طلا و هدایا بعد از طلاق و جدایی زوجین، قوانین خاص خود را دارد. البته در بیشتر موارد دادخواست مربوط به پس گرفتن طلا و هدایا، بعد از طلاق، از طرف دادگاه رد میشود. اما طبق قانون در برخی موارد و باوجود شرایطی میتوان طلا و هدایای داده شده را پس گرفت. این شرایط عبارتند از:
– در صورتیکه طلا و جوهرات از طرف شوهر به زن بخشیده نشده باشد و آنها را به عنوان هدیه به همسر خود نداده باشد و مدعی این باشد که طلاها را به عنوان امانت به زن خود داده است، حق استرداد آنان را دارد. به این ترتیب در حین طلاق مرد میتواند طلاها و جواهرات را مطالبه و باز پس گیرد. در این صورت صورت، پس گرفتن طلا از زوجه در صورت جدایی و طلاق، هبه معوض تلقی میشود. اثبات این شرایط بسیار سخت و دشوار است و تحت شرایطی سختی این امکان وجود دارد.
– با داشتن فاکتور از طلاها و هدایایی که به زوجه داده شده و با توجه به مواردی که در بالا به آن اشاره شد، تحت شرایط خاص و با اثبات کردن زوج به هبه بر اساس ماده ۸۰۳ قانون مدنی، امکان استرداد طلا و هدایا وجود دارد.
برای مشاوره حقوقی خانواده در این زمینه میتوانید از مشاوره حقوقی تهران بهرهمند شوید. کافی است با موسسه حقوقی استمرار قانون (محاق) تماس بگیرید. برای این منظور کافی با شماره تلفن ۲۶۲۹۱۹۱۰-۰۲۱ تماس بگیرید
استرداد طلا و جواهرات در طلاق توافقی
پیش از این در مورد موارد توافق در طلاق توافقی گفتیم. همانگونه که از نوع و اسم این طلاق پیداست، زوجین باید به توافق در تمامی زمینهها برسند و یکی از این توافقها، توافق بر سر هدایا و طلاها است و دادگاه هم به این موضوع احترام میگذارد. چنانچه زوجین در این مورد به توافق نرسند، میتوانند ادعای خود را در ضمن دادخواست مربوط به دادگاه خانواده ارائه دهند و درخواست استرداد هدایا و طلاها را داشته باشند.
در این زمینه میتوانید مطلب موارد توافق در طلاق توافقی را نیز بخوانید.
نظریه مشورتی در مورد استرداد طلا و جواهرات بعد از جدایی زوجین
در این زمینه اداره کل حقوقی قوه قضائیه در نظریه مشورتی آورده است:
“چنانچه احراز شود که تحویل طلا و جواهرات خریداری شده برای زوجه یا زوج به عنوان هبه یا عاریه در اختیار طرف مقابل گذاشته شده است، در صورت اول با توجه به ماده 803 قانون مدنی و رعایت بندهای ذیل آن و در صورت دوم با در نظر گرفتن مقررات مربوط به عاریت قابل استرداد است. اما اگر ثابت شود که اشیای مذکور به صورت هبه معوض رد و بدل شده است، در این صورت قابل استرداد نخواهد بود.”
مرجع رسیدگی به دعوای استرداد طلا از زوجه
اگر دادخواست استرداد طلا از طرف زوج داده شود، مرجع رسیدگی به این دادخواست، دادگاه محل اقامت خوانده (زوجه) است. در غیر این صورت این دادخواست باید در دادگاه محل انعقاد عقد ازدواج زوجین ارائه شود.