مهریه یکی از حقوقی است که در قانون، برای زن تعیین شده است و با درخواست زن، مرد موظف به پرداخت آن است. در این میان با توجه به آنکه طلاق توافقی امروزه شیوع زیادی در جامعه دارد، یکی از سوالات مهم، وضعیت مهریه در طلاق توافقی است. گاهی تصور میشود زن موظف به بخشیدن مهریه در طلاق توافقی است و نمیتواند مطالبهای در این زمینه داشته باشد.
در این مطلب به بررسی کامل وضعیت مهریه در طلاق توافقی میپردازیم و این مسئله را بهعنوان بخشی از حقوق زن در طلاق توافقی، مرور خواهیم کرد.
مهریه چیست و چه زمانی به زن تعلق میگیرد؟
پیش از آنکه به بررسی وضعیت مهریه در طلاق توافقی، بهتر است مرور کوتاهی بر مهریه بهعنوان یکی از حقوق مالی زنان در ازدواج داشته باشیم.
طبق قانون مدنی ایران، مهریه مالی است که از طرف مرد در زمان عقد به زن داده میشود و پس از اجرای عقد، زن مالک آن خواهد بود. این پشتوانه مالی به دو صورت مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه در اسناد ازدواج ثبت میشود.
زمانی که مهریه عندالمطالبه تعیین شود زوجه میتواند هر زمان اراده کرد، مهریه خود را طلب کند. در مقابل در مورد مهریه عندالاستطاعه توانایی مرد در پرداخت مهریه دخیل بوده و باید توانایی کافی برای پرداخت آن را داشته باشد تا اجرایی شود.
در نظر داشته باشید اگر روند جدا شدن پس از نزدیکی زوجین صورت گیرد، تمام مهریه به زن تعلق خواهد داشت ولی اگر زن باکره باشد، نصف مهریه به او تعلق میگیرد. همچنین مهریه حقی است که زن از لحظه جاری شدن عقد نکاح مالک آن است و اتفاقاتی نظیر خیانت یا نشوز هم وی را از این حق محروم نمیکند.
همچنین خلاف باور برخی، زن برای مطالبه مهریه نیازی به طلاق ندارد. به دلیل آنکه مهریه حقی است زن از لحظه جاری شدن عقد نکاح مالک آن میشود، میتواند هر زمان آن را مطالبه کند. به این ترتیب ممکن است در حالیکه زوجین در حال زندگی با یکدیگر هستند نیز زن مهریه خود را طلب کند. در این شرایط نیز مرد موظف به پرداخت مهریه است.
بررسی وضعیت مهریه در طلاق توافقی
همانگونه که پیش از این و بهطور مفصل در مطلب طلاق توافقی چیست بررسی کردیم، یکی از مواردی که در زمان طلاق توافقی باید مورد بررسی قرار گیرد، وضعیت مهریه در طلاق توافقی است. اما آیا در این شرایط زن باید مهریه خود را ببخشد یا در طلاق توافقی هم میتوان مهریه را دریافت کرد؟
ابتدا نباید فراموش کرد که مهریه در طلاق توافقی مطابق بقیه موارد طلاق توافقی است و در آن اصل بر توافق طرفین خواهد بود. در این شرایط، هر آنچه زوجین به آن توافق کنند شوند انجام خواهد شد و دادگاه بر همان اساس حکم خواهد کرد.
در نظر داشته باشید که گاهی درگیریهایی در خصوص مهریه زن در طلاق به وجود میآید در طلاق توافقی هم ممکن است این اتفاق رخ دهد و به همین دلیل باید درباره آن توافق شود و سپس اقدامات لازم برای جدایی صورت بگیرد.
هرچند که الزامی بر بخشش مهریه در طلاق توافقی نیست ولی زن میتواند با بخشیدن کل مهریه یا بخشی از آن رضایت طرف مقابل را جلب کند. لازم به ذکر است که در طلاق توافقی، مرد میتواند مهریه را بهانه قرار داده و از طلاق خودداری کند. پس اگر زوجه میخواهد مهریه را کامل دریافت کند باید با همسر خود به توافق کامل برسد و این توافق بهصورت مکتوب ثبت شود.
فرآیند توافق در زمینه مهریه در طلاق توافقی چگونه است؟
زوجین برای طلاق توافقی سندی باید تنظیم کنند تحت عنوان سند توافقنامه برای طلاق توافقی. درواقع در سند توافقنامه همانطور که از نامش پیدا است زوجین بر سر تمام تکالیف و حقوق مالی و غیرمالی یکدیگر توافق میکنند که این حقوق و تکالیف شامل: مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و… است.
در بحث مهریه در طلاق توافقی، زوجین همه امور مربوط به میزان مهریه و شکل دریافت آن توسط زن را با یکدیگر توافق خواهند کرد. بر این اساس، ممکن است با یکدیگر توافق کنند زوجه تمام مبلغ مهریه ثبت شده در سند نکاحیه را بذل کند یا ممکن است توافقی دیگری کنند که زوجه نیمی از مبلغ مهریه را بذل کند و توافقهایی امثال آن. پس تصمیمگیری بر سر مهریه کاملا به توافق طرفین تعلق دارد و هر توافقی که در سند توافقنامه ثبت شود دادگاه به تصمیمشان احترام خواهد گذاشت و به آن حکم میکند.
در نظر داشته باشید، حکم دادگاه در این زمینه لازمالاجرا است. به این ترتیب بهعنوان مثال در زمینه پرداخت اقساطی مهریه، اگر مرد برخلاف توافق انجام شده در زمینه مهریه عمل کند، زن میتواند از او در زمینه عدم پرداخت مهریه شکایت کند.